بررسی قطعات یخساز صنعتی | اجزای دستگاه یخساز صنعتی
قطعات یخساز صنعتی، مجموعه‌ای دقیق از اجزایی هستند که در کنار هم، فرآیند تولید یخ را در مقیاس زیاد ممکن می‌سازند. شناخت این قطعات و نحوه عملکرد آن‌ها، برای نگهداری، تعمیر و بهره‌برداری بهینه از دستگاه یخساز صنعتی، امری ضروری است. این دستگاه‌ها در بسیاری از صنایع همچون صنایع غذایی، هتل‌ها، رستوران‌ها، بیمارستان‌ها، و صنایع شیمیایی و دارویی کاربرد دارند.
در این مقاله، به بررسی دقیق قطعات یخساز صنعتی، انواع کمپرسور یخساز صنعتی و بررسی نقش گاز فریون در این دستگاه می‌پردازیم. پس تا انتها همراه ما بمانید.
قطعات دستگاه یخ ساز صنعتی
به طور کلی، برای ساخت یخساز صنعتی، از مجموعه‌ای از قطعات مکانیکی و الکترونیکی استفاده می‌شود که هرکدام به‌طور جداگانه در روند تولید یخ و طرز کار یخساز صنعتی نقش مؤثری دارند. هر یک از این قطعات عملکرد خاص خود را دارند و عبارتند از:
کمپرسور یخساز
یکی از اصلی‌ترین اجزای هر سیستم یخسازی، کمپرسور است. کمپرسور قطعه‌ایست که مسئول فشرده‌سازی گاز مبرد (معمولاً فریون) و انتقال آن به کندانسور است. کمپرسور در واقع انرژی مکانیکی را به گاز مبرد منتقل کرده و باعث افزایش فشار و دمای گاز می‌شود. کمپرسورهای یخساز در انواع مختلفی ساخته می‌شوند و هر کدام برای کاربردهای خاصی مناسب هستند. ظرفیت و نوع کمپرسور، متناسب با ظرفیت و نوع یخساز صنعتی انتخاب می‌شود.
کندانسور یخساز
کندانسور یک مبدل حرارتی است و وظیفه خنک‌سازی گاز مبرد فشرده‌شده را بر عهده دارد. گاز داغ و تحت فشار که از کمپرسور به کندانسور منتقل می‌شود، در این بخش توسط جریان هوای سرد یا آب خنک می‌شود و تبدیل به مایع می‌شود. دو نوع اصلی کندانسور در سیستم‌های یخساز صنعتی وجود دارد: کندانسورهای هوا خنک و کندانسورهای آب خنک.
در سیستم‌های هوا خنک، جریان هوا از بین لوله‌های کندانسور عبور کرده و گاز مبرد را خنک می‌کند. در سیستم‌های آب خنک، مقداری آب با دمای پایین از بیسن لوله‌ها عبور کرده و گرمای گاز مبرد را جذب می‌کند.
اواپراتور یخساز
اواپراتور نوعی دیگر از مبدل حرارتی است که در دستگاه یخساز صنعتی وجود دارد. پس از اینکه گاز مبرد از کندانسور عبور می‌کند وارد لوله‌های اواپراتور می‌شود. در این قسمت، به دلیل فشار و دمای پایین‌تر، گاز به سرعت تبخیر می‌شود و انرژی گرمایی را از محیط پیرامون خود ( آب ) جذب می‌کند. این فرآیند باعث تولید یخ می‌شود. بنابراین کیفیت یخ تولیدی و زمان تولید یخ در این بخش بستگی به عملکرد صحیح و کارایی اواپراتور دارد.
بدنه یخساز صنعتی
بدنه یخساز صنعتی یکی دیگر از اجزای مهم این دستگاه است. این بدنه معمولاً از جنس گالوانیزه، پلاستیک، آلومینیوم یا ورق استنلس استیل 304 ساخته می‌شود تا مقاومت بالایی در برابر خوردگی و فشار داشته باشد. بدنه، باید به گونه ای باشد که:
- عایق حرارتی مناسبی باشد.
- به راحتی قابل حمل و نگهداری باشد.
- در برابر زنگ زدگی و خوردگی مقاوم باشد.
- طراحی آن به‌گونه‌ای باشد که به راحتی بتوان اجزای دستگاه را باز و بسته کرد و عملیات نگهداری و تعمیرات به راحتی انجام شود.
مخزن گاز مبرد
مخزن گاز مبرد یکی دیگر از قطعات یخساز صنعتی و محل ذخیره‌سازی گاز مبرد بعد از عبور از کمپرسور است. این گاز تحت فشار بالا در مخزن ذخیره می‌شود و سپس به اجزای دیگر دستگاه مانند کندانسور، اواپراتور و شیر انبساط منتقل می‌شود. جنس این مخزن باید به گونه ای باشد که در برابر فشارهای بالا و خوردگی مقاوم باشد.
سوئیچر
سوئیچر یا سوئیچ ایمنی یکی از قطعات مهم در سیستم‌های یخساز صنعتی است که برای محفاظت از دستگاه در برابر فشار بالا یا پایین عمل می‌کند. در صورتی که فشار در سیستم به مقدار زیادی افزایش یا کاهش یابد، سوئیچر عمل کرده و باعث خاموش شدن دستگاه می‌شود. بنابراین سوئیچر نقش مهمی در حفظ کارایی و عمر مفید دستگاه دارد.
سوپاپ برودتی
یکی دیگر از قطعات یخساز صنعتی، سوپاپ برودتی است که جریان گاز مبرد را در یک جهت کنترل می کند و از برگشت آن جلوگیری می کند. این قطعه، از آسیب دیدن کمپرسور و سایر قطعات سیستم جلوگیری می‌کند.
شیر انبساط
شیر انبساط یکی دیگر از اجزای ضروری دستگاه یخساز است که فشار مایع مبرد را قبل از ورود به اواپراتور کاهش می‌دهد. این کاهش فشار، باعث تبخیر سریع‌تر مبرد و افزایش سرمایش می‌شود.
فیلتر درایر
فیلتر درایر، قطعه‌ای است که رطوبت و ذرات معلق را از گاز مبرد جدا می کند. رطوبت و ذرات معلق در گاز مبرد می‌توانند باعث ایجاد آسیب در اجزای سیستم و کاهش کارایی دستگاه شوند. بنابراین، فیلتر درایر با حذف این ناخالصی‌ها از سیستم، باعث عملکرد صحیح دستگاه و افزایش طول عمر آن می‌شود.
انواع کمپرسور یخساز صنعتی
همانطور که پیش‌تر گفتیم، کمپرسور یخساز صنعتی در انواع مختلفی تولید می‌شود. این کمپرسورها باتوجه به نیاز و نوع کاربرد دستگاه به سه دسته کلی تقسیم می‌شوند:
- کمپرسورهای پیستونی: این نوع کمپرسورها، برای ظرفیت‌های پایین و متوسط مناسب هستند. طراحی ساده و قیمت مناسب، از مزایای این نوع کمپرسورها است.
- کمپرسورهای اسکرو: این نوع کمپرسورها، برای ظرفیت‌های بالا و کاربردهای صنعتی سنگین مناسب هستند. راندمان بالا و طول عمر زیاد، از مزایای این نوع کمپرسورها است.
- کمپرسورهای اسکرال: این نوع کمپرسورها، برای ظرفیت‌های متوسط و کاربردهای تجاری مناسب هستند. صدای کم و راندمان بالا، از مزایای این نوع کمپرسورها است.
نقش گاز فریون در یخساز صنعتی
گاز فریون، نوعی گاز مبرد است که در یخسازهای صنعتی استفاده می‌شود. این گاز، نقش حیاتی در فرآیند سرمایش و تبدیل آب به یخ ایفا می‌کند. گاز فریون به طور مداوم در سیستم‌های یخساز در گردش است و از طریق کمپرسور، کندانسور و اواپراتور به تبادل حرارتی پرداخته و در نهایت باعث تولید یخ می‌شود.
انواع مختلفی از گازهای فریون وجود دارند که هر کدام، ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند. بنابراین انتخاب نوع گاز فریون، باید با توجه به نوع یخساز صنعتی و شرایط محیطی انجام شود.
کلام پایانی
بدیهی است که شناخت دقیق عملکرد و ویژگی‌های هر یک از قطعات یخساز صنعتی، به کاربران و تکنسین‌ها کمک می‌کند تا دستگاه یخسازی را به‌طور بهتر نگهداری و تعمیر کنند و از بروز مشکلات جدی جلوگیری نمایند. به طور کلی با شناخت این قطعات و عملکرد آن‌ها، می‌توان از بروز مشکلات و خرابی‌های احتمالی جلوگیری کرده و راندمان تولید یخ را به حداکثر رساند.